بزرگداشت شخصیت‌ها و رویدادهای فرهنگی، هنری و علمی

هدف این برنامه معرفی و شناساندن سهم و نقش مؤثر و اساسی شخصیت‌ها و رویدادهای كشورها در غنای متقابل فرهنگ‌ها، ترویج تفاهم فرهنگی، گسترش مناسبات بین‌المللی و كمك به استقرار صلح است. یونسكو هر دو سال یكبار در آستانۀ برگزاری كنفرانس عمومی خود از كلیۀ كشورهای عضو و اعضای وابسته می‌خواهد تا سده یا هزارۀ شخصیت‌های فرهنگی، علمی و هنری (تولد، فوت، فعالیت‌ها) و رویدادهای فرهنگی، علمی و هنری (تاریخ وقوع) را كه با دورۀ دوسالۀ آیندۀ سازمان انطباق دارد برای ثبت در فهرست یونسكو پیشنهاد كنند. پیشنهاد كشورها پس از بررسی در جریان كنفرانس عمومی یونسكو تصویب و به طور رسمی به همه كشورها اعلام می‌شود. 

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد «یونسكو» چند برنامه برای ثبت آثار مادی و معنوی و شخصیت‌ها و رویدادهای كشورهای عضو دارد كه تفكیك آنها از یكدیگر ضروری است:
- ثبت آثار مادی در چارچوب كنوانسیون حفظ میراث فرهنگی و طبیعی جهان (1972) صورت می‌گیرد.
    - ثبت آثار غیرمادی (معنوی) در چارچوب كنوانسیون حفظ میراث معنوی (2003) صورت می گیرد. ثبت آثار معنوی تا پیش از تصویب و اجرای كنوانسیون 2003، در قالب برنامه بین‌المللی شاهكارهای میراث شفاهی بشری صورت می‌گرفت.
- ثبت آثار مستند در برنامه حافظه جهانی یونسكو قرار می گیرد.
          - سده و هزاره مشاهیر علم و ادب و رویدادهای فرهنگی، علمی و هنری در فهرست شخصیت‌ها و رویدادهای علمی، فرهنگی و هنری جهان یونسكو ثبت می‌شود.
- تعیین روز، سال و دهه جهانی شرایط ویژه و خاصی دارد و معمولاً به پیشنهاد و تصویب سازمان‌های وابسته به نظام ملل متحد و توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت می‌گیرد.
لازم است ذکر شود که ثبت سده یا هزارۀ تولد یا وفات شخصیت‌ها و رویدادها به‌هیچ وجه به معنای اعلام سال جهانی نیست. برای نمونه سال 2007 هشتصدمین سال تولد مولانا بود نه سال جهانی مولانا، به همین نحو سال 2009 مصادف با چهارصدمین سال تولد شیخ بهایی و مقارن با سال بین‌المللی نجوم بود .
یونسكو از سال 1965 برنامۀ ثبت سده و هزارۀ مشاهیر و رویدادهای فرهنگی ، علمی و هنری كشورها را آغاز كرده است. پیشنهاد ثبت سده یا هزارۀ مشاهیر یا رویدادها شرایط ویژه‌ای دارد از جمله :
      1ـ ارتباط و انطباق آن با هدف‌ها و مأموریت سازمان در حوزه‌های فرهنگ، علوم و آموزش و تأثیر آن در ترویج روابط و تفاهم میان ملت‌ها، گفتگوی فرهنگی، مدارا و بالاخره استقرار صلح
2ـ فراملی بودن شخصیت‌ یا رویداد معرفی‌ شده (بین‌المللی یا منطقه‌ای) به‌طوری كه بتواند بازتابی از آرمان‌ها، ارزش‌ها، تنوع فرهنگی و جهانشمولی سازمان باشد.
3ـ كشور یا كشورهای پیشنهاد دهنده باید فعالیت‌ها و برنامه‌هایی را در سطح ملی به مناسبت سده یا هزارۀ مورد نظر خود پیش‌بینی و تمهیدات مالی لازم برای برگزاری این فعالیت‌ها و برنامه‌ها تدارك دیده باشند.
       4ـ سده یا هزارۀ تأسیس، استقلال حكومت‌ها و دولت‌ها، سلسه‌ها، امپراتوری‌ها و رویدادهای نظامی واجد شرایط برای ثبت در فهرست یونسكو نیست.
اسامی مشاهیر ایرانی که از ابتدا تا کنون سده یا هزاره آنها در فهرست مشاهیر علم و ادب یونسکو ثبت شده در لینک زیر قرار دارد:

http://www.unesco.org/new/en/unesco/worldwide/asia-and-the-pacific/Iran,-Islamic-Republic-of